३० माघ, काठमाडौं । नेपालका सेयर लगानीकर्ताहरू पछिल्लो समय ठूला खेलाडीहरूको रणनीतिमा फस्ने क्रम बढ्दो छ। बिग प्लेयर भनिने यी लगानीकर्ताहरूले साना तथा नयाँ लगानीकर्ताहरूलाई उच्च मूल्यमा सेयर किन्ने लोभमा पार्छन्, जसका कारण उनीहरू भारी नोक्सानमा पर्ने गरेका छन्।
ठूला खेलाडीहरूको चलखेल कसरी हुन्छ?
नेपालको सेयर बजारमा ठूला खेलाडीहरूले निम्न रणनीतिहरू अपनाएर साना लगानीकर्तालाई फसाउने गरेका छन्–
१. पम्प एण्ड डम्प रणनीति
- ठूला खेलाडीहरू एकैपटक ठूलो परिमाणमा कुनै सेयर खरिद गर्छन्, जसले गर्दा त्यसको मूल्य आकस्मिक रूपमा वृद्धि हुन्छ।
- नयाँ तथा अनुभवहीन लगानीकर्ताहरू मूल्य अझै बढ्छ भन्ने सोचेर खरिद गर्न थाल्छन्।
- जब मूल्य चरम सीमामा पुग्छ, ठूला खेलाडीहरूले सेयर बिक्री गर्छन्, जसले गर्दा मूल्य ह्वात्तै घट्छ।
- यसरी, नयाँ लगानीकर्ताहरू उचाइमा सेयर किनेर फस्न बाध्य हुन्छन्।
२. हल्ला सिर्जना गरेर बजार प्रभावित पार्ने (हाइप क्रिएसन)
- सामाजिक सञ्जालमा प्रचार गरेर कुनै कम्पनीको सेयरबारे झूटो उत्साह सिर्जना गरिन्छ।
- फेसबुक, ट्विटर, टिकटक, युट्युबजस्ता प्लेटफर्ममा जबरजस्त प्रचार गरी साना लगानीकर्ताहरूलाई लोभ्याइन्छ।
- जब धेरैले खरिद गर्न थाल्छन्, मूल्य अस्वाभाविक रूपमा बढ्छ।
- पछि ठूला खेलाडीहरू नाफा लिएर बाहिरिन्छन्, जसले गर्दा मूल्य घट्छ र साना लगानीकर्ताहरू मारमा पर्छन्।
३. सिन्डिकेट बनाएर बजार नियन्त्रण
- केही ठूला खेलाडीहरू मिलेर कुनै कम्पनीको सेयरको मूल्य नियन्त्रण गर्छन्।
- साना लगानीकर्ताहरूले सेयर किन्न खोज्दा मूल्य बढाइन्छ तर बिक्री गर्न खोज्दा मूल्य तल झारिन्छ।
साना लगानीकर्ताहरू किन फस्छन्?
- बजारसम्बन्धी ज्ञानको अभाव – सेयर बजारको प्रवृत्ति नबुझी हल्लाका भरमा लगानी गर्ने प्रवृत्ति।
- छिट्टै धनी बन्ने चाहना – छोटो समयमा धेरै नाफा कमाउने मानसिकता।
- विश्लेषण नगर्ने बानी – कम्पनीको वित्तीय अवस्था नबुझी लगानी गर्ने प्रवृत्ति।
- भावनात्मक निर्णय – डर (Fear) र लोभ (Greed) को कारण सही समयमा निर्णय लिन नसक्नु।
सुरक्षित लगानीका उपायहरू
१. बजार अध्ययन र अनुसन्धान
- कुनै सेयर किन्नु अघि कम्पनीको वित्तीय विवरण, भविष्यको सम्भाव्यता, ब्यालेन्स सिट आदिबारे अध्ययन गर्नुहोस्।
- कम्पनीको वार्षिक प्रतिवेदन, लाभांश वितरण नीति बुझेर मात्र लगानी गर्नुहोस्।
- ठूला खेलाडीहरूलाई अन्धो भएर नपछ्याउनुहोस्
- सेयरको मूल्य अचानक बढ्दा यसको पछाडि वास्तविक कारण छ कि हल्ला मात्र हो भन्ने मूल्यांकन गर्नुहोस्।
- प्रचारमा आएको कुनै पनि सेयरबारे गहिरो अनुसन्धान गरेर मात्र लगानी गर्नुहोस्।
- लगानी विभाजन (Diversification) गर्नुहोस्
- सम्पूर्ण रकम एउटै कम्पनीमा लगानी नगरी विभिन्न क्षेत्रमा बाँड्नुहोस्।
- बैंक, जलविद्युत्, उत्पादन उद्योग, सूचना प्रविधि आदि क्षेत्रमा लगानी गरेर जोखिम व्यवस्थापन गर्नुहोस्।
- टेक्निकल र फन्डामेन्टल एनालिसिस सिक्नुहोस्
- कुन सेयर कुन मूल्यमा खरिद वा बिक्री गर्दा फाइदा हुन्छ भन्ने बुझ्न बजार विश्लेषण गर्न सिक्नुहोस्।
- बजारको ट्रेन्ड, कारोबारको संख्यात्मक विश्लेषण, र लगानीकर्ताहरूको मनोवृत्तिलाई अध्ययन गर्नुहोस्।
ठूला खेलाडीहरूको चलखेलबाट कसरी फाइदा लिन सकिन्छ?
- बजारमा कुनै सेयर आकस्मिक रूपमा बढेमा किन बढ्यो भन्ने कारण पहिल्याउनुहोस्।
- सेयरको मूल्य स्थिर रहने वा घट्ने सम्भावना बुझेर मात्र लगानी गर्नुहोस्।
- ठूला खेलाडीहरूको प्रभावमा परेर हतारमा सेयर नकिन्नुहोस्।
- सही समयमा नाफा लिएर बाहिरिने रणनीति अपनाउनुहोस्।
नेपालको सेयर बजारमा ठूला खेलाडीहरूको प्रभाव बढ्दै गएको छ। नयाँ र अनुभवहीन लगानीकर्ताहरूलाई उनीहरूले आफ्ना स्वार्थअनुसार प्रयोग गर्ने गरेका छन्। सेयर बजारमा सफल हुन लगानीकर्ताहरूले विवेकशील हुनुपर्छ, गहिरो अनुसन्धान गर्नुपर्छ, र जोखिम व्यवस्थापनको रणनीति अपनाउनुपर्छ। यस्तो सचेतता अपनाएर मात्र सेयर बजारमा सुरक्षित र लाभदायक लगानी गर्न सकिन्छ।
What’s your Reaction?
