काठमाडौं, १५ फागुन – निर्वाचन आयोगमा पेश गरिएका आर्थिक विवरणअनुसार, संसद्को दोस्रो ठूलो दल नेकपा (एमाले) आम्दानी र बचतको हिसाबले सबैभन्दा धनी देखिएको छ। अन्य प्रमुख राजनीतिक दलहरू भने घाटामा रहेका छन्।
एमालेको बचत उच्च
नेकपा एमालेले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १४ करोड ७९ लाख ५ हजार ८०९ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ। सोही अवधिमा पार्टीको खर्च ७ करोड ८५ लाख ३८ हजार ३ रुपैयाँ रहेको छ। यो हिसाबले एमालेसँग ६ करोड ९३ लाख ६७ हजार ८०६ रुपैयाँ बचत रहेको छ।
एमालेको प्रमुख आम्दानी स्रोत पार्टी सदस्यता शुल्क रहेको छ। आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा एमालेले कार्यकर्ताबाट सदस्यता शुल्कमार्फत ११ करोड ५४ लाख ३० हजार ४३७ रुपैयाँ संकलन गरेको छ।
कांग्रेस दुई करोडभन्दा बढी घाटामा
प्रतिनिधि सभाको सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेस भने दुई करोडभन्दा बढी घाटामा देखिएको छ। कांग्रेसको आम्दानी २ करोड ५९ लाख ८ हजार ७७५ रुपैयाँ भए पनि पार्टीको खर्च ४ करोड ९१ लाख ५६ हजार ३७५ रुपैयाँ पुगेको छ।
यो हिसाबले कांग्रेस २ करोड ३२ लाख ४७ हजार ६०० रुपैयाँ घाटामा पुगेको छ। कांग्रेसको प्रमुख आम्दानी स्रोत चन्दा रहेको छ, जसबाट पार्टीले १ करोड ७३ लाख ९४ हजार ४३९ रुपैयाँ संकलन गरेको थियो।
माओवादी केन्द्रको खर्च आम्दानीभन्दा बढी
तेस्रो ठूलो दल नेकपा माओवादी केन्द्रले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १ करोड ८६ लाख ५३ हजार १४६ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ। तर, माओवादीको खर्च आम्दानीभन्दा २ हजार ४४४ रुपैयाँ बढी देखिएको छ।
रास्वपाको घाटा दोब्बर
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) झन्डै दोब्बर घाटामा रहेको छ। रास्वपाले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ३ करोड ७९ लाख ५९ हजार ४८७ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ भने खर्च ६ करोड ५० लाख १७ हजार ७८ रुपैयाँ पुगेको छ।
यसअनुसार, रास्वपा २ करोड ७० लाख ५७ हजार ५९१ रुपैयाँ घाटामा छ।
एकीकृत समाजवादी पनि घाटामा
नेकपा एकीकृत समाजवादीको आम्दानी ४ करोड २४ लाख ५३ हजार ६९१ रुपैयाँ भए पनि पार्टीले ४ करोड ५७ लाख ४० हजार ८५४ रुपैयाँ खर्च गरेको छ।
यो हिसाबले एकीकृत समाजवादी ३२ लाख ८७ हजार १६३ रुपैयाँ घाटामा छ।
जनमत पार्टी सामान्य घाटामा
जनमत पार्टीले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १ करोड १८ लाख ८१ हजार ९४३ रुपैयाँ आम्दानी गरेको छ। पार्टीको खर्च १ करोड १९ लाख ११ हजार ३३३ रुपैयाँ पुगेपछि २९ हजार ३९० रुपैयाँ घाटा देखिएको छ।
राजनीतिक दलका आर्थिक विवरण सार्वजनिक गर्नुपर्ने प्रावधान
राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐन, २०७३ अनुसार, सबै दलले आफ्नो आम्दानी र खर्चको लेखा परीक्षण गर्नुपर्ने प्रावधान छ। परीक्षणपछि एक महिनाभित्र निर्वाचन आयोगमा प्रतिवेदन बुझाउनु पर्ने नियम छ।
सो व्यवस्थाअनुसार, गत माघ महिनाभित्र ८८ दलले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को लेखा परीक्षण प्रतिवेदन आयोगमा बुझाएका छन्। तर, सोही अवधिमा आयोगमा ११५ दल दर्ता भएका थिए।
निष्कर्ष
निर्वाचन आयोगमा दर्ता भएका प्रमुख राजनीतिक दलहरूमध्ये एमाले सर्वाधिक आम्दानी र बचत भएको दल देखिएको छ, भने नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, रास्वपा, एकीकृत समाजवादी र जनमत पार्टी घाटामा रहेका छन्।
