प्रयागराज— भारतको प्रयागराजमा भइरहेको महाकुम्भ मेला केवल धार्मिक मात्र नभई आर्थिक रूपमा पनि लाभदायक बनेको छ। विश्वकै ठूलो धार्मिक मेलाको रूपमा स्थापित महाकुम्भले उत्तर प्रदेश मात्र नभई भारतकै अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय योगदान पुर्याइरहेको छ।
अर्थतन्त्रमा महाकुम्भको प्रभाव
महाकुम्भ मेलाले स्थानीय, क्षेत्रीय तथा राष्ट्रिय अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाएको छ। धार्मिक पर्यटकहरूको अत्यधिक चापले सेवा क्षेत्रमा उल्लेखनीय वृद्धि गरेको छ।
१) पर्यटन र रोजगारीमा वृद्धिः
- लाखौँको सङ्ख्यामा तिर्थालु प्रयागराज पुगेपछि होटल, टेन्ट र अन्य आवास सुविधामा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ।
- यातायात क्षेत्रमा ट्याक्सी, बस, रेल, र विमान सेवाको माग उच्च छ।
- होटल, रेस्टुरेन्ट, यातायात, सुरक्षा, स्वास्थ्य सेवा, सफाइ तथा व्यवस्थापनमा लाखौँ रोजगारी सिर्जना भएको छ।
२) व्यापार र स्थानीय व्यवसायमा प्रभावः
- धार्मिक सामग्री, हस्तकला, कपडा, खाद्य पदार्थको बिक्रीमा व्यापक वृद्धि।
- स्थानीय व्यवसायी तथा कलाकारहरूलाई आफ्ना उत्पादन बेच्ने ठूलो अवसर।
- किसानहरूका लागि आफ्ना उत्पादन बजारमा पुर्याउने प्रमुख थलोको रूपमा महाकुम्भ।
३) पूर्वाधार विकास र राजस्व वृद्धिः
- सडक, विद्युत, सरसफाइ, स्वास्थ्य सेवा, र यातायात पूर्वाधारमा ठूलो लगानी।
- पार्किङ, टिकट, स्टल भाडा लगायतका माध्यमबाट सरकारी राजस्व वृद्धिको अपेक्षा।
- अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकहरूको आगमनले विदेशी मुद्रा आर्जनमा वृद्धि।
अर्थतन्त्रमा प्रत्यक्ष प्रभाव
महाकुम्भ मेलाको बजेट १२ हजार ६७० करोड भारू रहेको छ।
- ५० करोड तीर्थालु प्रयागराज आउने अनुमान।
- प्रति व्यक्ति १० हजार भारू खर्च भएमा ५० खर्ब भारू को आर्थिक कारोबार।
- उत्तर प्रदेश सरकारले २५ हजार करोड भारू राजस्व संकलन गर्ने लक्ष्य।
- २ लाख करोड भारू को आर्थिक गतिविधि हुने आयोजकको अनुमान।
निष्कर्ष
महाकुम्भ मेला धार्मिक आस्थाको महोत्सव मात्र नभई भारतको आर्थिक वृद्धिमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिने घटक बनेको छ। पर्यटन, रोजगारी, स्थानीय व्यापार, पूर्वाधार विकास तथा सरकारी राजस्व वृद्धिमा महाकुम्भको भूमिका अत्यन्त महत्वपूर्ण देखिन्छ। भारत सरकारले मेलाको ब्रान्डिङ र पूर्वाधार विकासमा गरेको लगानीले भविष्यमा अझ ठूलो आर्थिक फाइदा पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
relion power is always on top